پارافریز تخصصی مقالات مستخرج از پایان‌نامه برای جلوگیری از خودمشابهتی (Self-Plagiarism)

اصول ارجاع‌دهی صحیح به پایان‌نامه خود

یکی از راهکارهای پیشگیری از خودسرقت علمی (self-plagiarism) در مقالات مستخرج از پایان‌نامه، ارجاع‌دهی صحیح به پایان‌نامه خود است. بسیاری از نویسندگان تصور می‌کنند چون پایان‌نامه متعلق به خودشان است، می‌توانند بدون ذکر منبع، از محتوای آن استفاده کنند. در حالی که از منظر اخلاق پژوهش و استانداردهای علمی، این موضوع خلاف اصول آکادمیک تلقی می‌شود.

چرا باید به پایان‌نامه خود ارجاع داد؟

• مالکیت معنوی پایان‌نامه با دانشگاه است، نه صرفاً با دانشجو.

• ارزیابان و داوران مجله باید بدانند که مطالب قبلاً کجا منتشر شده‌اند.

• استناد به پایان‌نامه، شفافیت علمی را افزایش می‌دهد.

مواردی که نیاز به ارجاع به پایان‌نامه دارید:

• زمانی که بخشی از متن یا اطلاعات به صورت مستقیم از پایان‌نامه برداشته شده است.

• زمانی که از جداول، نمودارها یا داده‌هایی استفاده می‌کنید که نخستین‌بار در پایان‌نامه ارائه شده‌اند.

• زمانی که ساختار تحلیل یا مدل‌سازی به همان شکلی است که در پایان‌نامه آمده است.

نحوه ارجاع به پایان‌نامه در سبک‌های مختلف نگارشی

در این‌جا نحوه ارجاع به پایان‌نامه خودتان در برخی سبک‌های رایج نگارش آورده شده است:

📌 سبک APA:

نام‌خانوادگی، حرف اول نام. (سال). عنوان پایان‌نامه (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد یا رساله دکتری). نام دانشگاه.
مثال:
Ahmadi, S. (2023). A study on structural behavior of composite beams (Master’s thesis). University of Tehran.

📌 سبک MLA:

نام‌خانوادگی، نام. عنوان پایان‌نامه. سال، دانشگاه، نوع مدرک.
مثال:
Ahmadi, Sara. A Study on Structural Behavior of Composite Beams. 2023, University of Tehran, MA thesis.

📌 سبک IEEE:

S. Ahmadi, "A study on structural behavior of composite beams," M.S. thesis, Dept. Civil Eng., Univ. of Tehran, Tehran, Iran, 2023.

نکته مهم در مجلات داخلی و خارجی

برخی از مجلات علمی، به ویژه مجلات ISI یا Scopus، استفاده از مطالب منتشرشده در پایان‌نامه را بدون ارجاع مصداق سرقت علمی در نظر می‌گیرند. در نتیجه، حتی در صورتی که پارافریز مقاله هم انجام شده باشد، اگر استناد داده نشود، همچنان امکان رد مقاله وجود دارد.

در مقابل، برخی مجلات این موضوع را پذیرفته‌اند که پایان‌نامه‌ها جزو انتشارات رسمی محسوب نمی‌شوند، مشروط بر اینکه در مقاله به وضوح ذکر شود که یافته‌ها بخشی از یک پایان‌نامه دانشگاهی بوده‌اند.

توصیه کاربردی:

در بخش "تشکر و قدردانی" یا "یادداشت نویسنده" مقاله، می‌توانید به‌صراحت اعلام کنید که مقاله حاضر مستخرج از پایان‌نامه شماست، مثلاً:

«این مقاله بخشی از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد نویسنده اول است که در دانشگاه ... با راهنمایی ... انجام شده است.»