یکی از الزامات اصلی برای دریافت مجوز دفاع، بررسی میزان همانندجویی و کاهش درصد مشابهت از طریق پارافریز است. دانشگاه‌ها معمولاً استانداردهای خاصی را برای میزان شباهت مجاز تعیین می‌کنند. در این مطلب به بررسی ضرورت پارافریز پایان‌نامه، استانداردهای مورد قبول همانندجویی و روش‌های کاهش مشابهت می‌پردازیم.
در فرآیند نگارش پایان‌نامه‌های دانشگاهی، رعایت اصول اخلاقی و علمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی با آن مواجه می‌شوند، بررسی میزان همانندجویی (Similarity) و کاهش درصد مشابهت از طریق پارافریز (Paraphrasing) است. دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی برای حفظ اصالت علمی پژوهش‌ها، از نرم‌افزارهای تشخیص همانندجویی مانند iThenticate و سامانه ایرانداک استفاده می‌کنند تا پایان‌نامه‌های ارائه‌شده را با پایگاه داده‌های علمی مقایسه کنند.
در این میان، پارافریز نقش کلیدی در کاهش درصد همانندجویی و تأمین معیارهای مورد قبول دانشگاه‌ها دارد. پارافریز نه‌تنها به پژوهشگر کمک می‌کند تا از سرقت ادبی (Plagiarism) جلوگیری کند، بلکه مهارت درک و بازنویسی علمی او را نیز تقویت می‌نماید. ازآنجاکه میزان همانندجویی مجاز در دانشگاه‌های مختلف متفاوت است، دانشجویان باید با استانداردهای تعیین‌شده آشنا باشند و قبل از ارائه پایان‌نامه خود، متن را به‌دقت بازنویسی و اصلاح کنند.
این مطلب به بررسی ضرورت پارافریز در پایان‌نامه، استانداردهای مجاز همانندجویی، روش‌های مؤثر در کاهش درصد مشابهت و استفاده از ابزارهای کمکی می‌پردازد. هدف این نوشتار، ارائه یک راهنمای جامع برای دانشجویانی است که در آستانه دفاع از پایان‌نامه خود قرار دارند و نیازمند اخذ تأییدیه اصالت علمی از سوی دانشگاه هستند.
پارافریز به معنای بازنویسی متن با حفظ معنای اصلی آن است. این فرآیند از دو جهت اهمیت دارد:
حفظ اصالت علمی: پارافریز مانع از اتهام سرقت ادبی شده و نشان‌دهنده درک عمیق پژوهشگر از موضوع است.
کاهش درصد همانندجویی: بسیاری از دانشگاه‌ها قبل از صدور مجوز دفاع، پایان‌نامه‌ها را از نظر همانندجویی بررسی می‌کنند و در صورتی که درصد مشابهت بیش از حد مجاز باشد، دانشجو ملزم به اصلاح و پارافریز متن خواهد شد.
درصد قابل قبول همانندجویی بسته به مقطع تحصیلی و دانشگاه متفاوت است. به طور کلی، استانداردهای رایج به شرح زیر است:
نوع اثر | درصد قابل قبول همانندجویی |
مقالات پژوهشی | 10-20% |
مقالات مروری | تا 30% |
پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد | 15-25% |
پایان‌نامه‌های دکتری | کمتر از 20% |
پروپوزال‌ها | زیر 10% |
برخی از دانشگاه‌ها مانند دانشگاه تهران سخت‌گیری بیشتری دارند و درصد مجاز همانندجویی برای پایان‌نامه‌های دکتری را حتی کمتر از 10% در نظر می‌گیرند.
عدم رعایت اصول همانندجویی و سرقت ادبی می‌تواند پیامدهای جدی برای دانشجویان به همراه داشته باشد، از جمله:
رد شدن پایان‌نامه: بسیاری از دانشگاه‌ها در صورت مشاهده سرقت ادبی، پایان‌نامه را رد کرده و دانشجو را ملزم به بازنویسی می‌کنند.
محرومیت از دفاع: برخی دانشجویان به دلیل بالا بودن درصد مشابهت، اجازه دفاع از پایان‌نامه را دریافت نمی‌کنند و ملزم به اصلاح گسترده می‌شوند.
مجازات‌های آکادمیک: در برخی موارد، دانشگاه‌ها مجازات‌هایی نظیر درج تخلف در پرونده تحصیلی، تعلیق یا حتی اخراج را در نظر می‌گیرند.
مشکلات حقوقی: در موارد جدی‌تر، ممکن است دانشجو با مشکلات قانونی و دعاوی حقوقی از سوی نویسندگان اصلی مواجه شود.
کاهش اعتبار علمی: سرقت ادبی باعث کاهش اعتبار علمی دانشجو شده و می‌تواند آینده تحصیلی و شغلی او را تحت تأثیر قرار دهد.
برای کاهش درصد همانندجویی، پژوهشگران می‌توانند از تکنیک‌های زیر استفاده کنند:
بازنویسی جملات با حفظ مفهوم اصلی: تغییر ساختار جملات و استفاده از مترادف‌های مناسب.
ترکیب و خلاصه‌سازی اطلاعات: به جای نقل قول مستقیم، اطلاعات را در قالب جدید بازنویسی کنید.
استفاده از ارجاعات مناسب: حتی در صورت پارافریز، ارجاع به منبع اصلی ضروری است.
به‌کارگیری ابزارهای پارافریز: نرم‌افزارهایی مانند Quillbot و Grammarly می‌توانند در بازنویسی کمک کنند.
نگارش مجدد با زبان خود: پس از مطالعه متن، سعی کنید آن را با کلمات و جملات خود بازنویسی کنید.
با پیشرفت فناوری، ابزارهای هوش مصنوعی نقش مهمی در پارافریز و بررسی همانندجویی ایفا می‌کنند. برخی از کاربردهای این ابزارها عبارت‌اند از:
تسهیل فرایند بازنویسی: نرم‌افزارهایی مانند Quillbot، Wordtune و Grammarly از هوش مصنوعی برای ارائه جایگزین‌های مناسب و بهبود سبک نگارش استفاده می‌کنند.
تشخیص میزان مشابهت: ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند Turnitin و iThenticate با تحلیل متن و مقایسه آن با پایگاه‌های داده علمی، میزان همانندجویی را مشخص می‌کنند.
کمک به اصلاح ساختاری و نگارشی: برخی از ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند به اصلاح گرامری و بهبود وضوح متن کمک کنند.
عدم حفظ مفهوم اصلی: در برخی موارد، هوش مصنوعی ممکن است متن را به گونه‌ای بازنویسی کند که مفهوم اصلی تغییر کند.
نیاز به ویرایش دستی: ابزارهای هوش مصنوعی هنوز قادر به درک کامل متن علمی نیستند و ممکن است نیاز به بازبینی و ویرایش داشته باشند.
وابستگی بیش از حد: اتکای بیش از حد به این ابزارها می‌تواند باعث کاهش مهارت‌های نگارشی و تحلیلی پژوهشگر شود.
در دنیای پژوهش‌های علمی، حفظ اصالت و جلوگیری از سرقت ادبی یکی از اصول اساسی است. نرم‌افزارهای بررسی همانندجویی به پژوهشگران، اساتید و دانشگاه‌ها کمک می‌کنند تا میزان مشابهت متن را با پایگاه‌های علمی موجود ارزیابی کرده و از رعایت اصول نگارش علمی اطمینان حاصل کنند. این ابزارها، پایان‌نامه‌ها، مقالات و سایر متون علمی را با مجموعه گسترده‌ای از منابع مقایسه کرده و بخش‌هایی را که نیاز به بازنویسی یا ارجاع‌دهی مجدد دارند، مشخص می‌کنند.
چندین نرم‌افزار و سامانه معتبر برای بررسی مشابهت متون علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله:
iThenticate: یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای بررسی همانندجویی که معمولاً برای مقالات علمی و پایان‌نامه‌های پژوهشی در سطح بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرم‌افزار پایگاه‌های بزرگی از مجلات علمی، کنفرانس‌ها و مقالات منتشرشده را بررسی کرده و میزان مشابهت را مشخص می‌کند.
Turnitin: ابزاری مشهور که بیشتر در دانشگاه‌های خارج از ایران برای بررسی پایان‌نامه‌ها و تکالیف دانشجویی استفاده می‌شود. این نرم‌افزار قابلیت مقایسه متون با میلیون‌ها سند علمی، کتاب‌ها و مقالات را دارد و گزارشی دقیق از میزان مشابهت ارائه می‌دهد.
سامانه همانندجویی ایرانداک: سامانه‌ای بومی که توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) توسعه یافته است. این ابزار، پایان‌نامه‌ها و مقالات دانشجویان ایرانی را با پایگاه داده‌های داخلی و خارجی مقایسه کرده و میزان مشابهت را مشخص می‌کند.
سمیم نور: نرم‌افزاری دیگر برای بررسی همانندجویی که بیشتر بر منابع فارسی تمرکز دارد و توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی ارائه شده است. این ابزار برای پژوهشگران حوزه علوم انسانی و اسلامی بسیار کاربردی است.
✅ ارزیابی دقیق میزان مشابهت: این ابزارها با مقایسه متن با منابع مختلف، درصد مشابهت را محاسبه کرده و مشخص می‌کنند که کدام بخش‌های متن دارای شباهت بالایی هستند.
✅ شناسایی نیاز به پارافریز و ارجاع‌دهی: اگر بخشی از متن مشابه سایر منابع باشد، نرم‌افزار پیشنهاد می‌دهد که آن قسمت بازنویسی یا با ارجاع صحیح همراه شود.
✅ پیشگیری از سرقت ادبی: با بررسی اولیه پایان‌نامه یا مقاله، پژوهشگر می‌تواند از مشکلات سرقت ادبی جلوگیری کرده و قبل از ارسال به دانشگاه یا مجله علمی، متن خود را اصلاح کند.
✅ پشتیبانی از پایگاه‌های علمی گسترده: برخی از این نرم‌افزارها، دسترسی به پایگاه‌های علمی معتبر مانند IEEE، Springer، Elsevier و سایر منابع را دارند که بررسی دقیق‌تری را ممکن می‌سازد.
✅ کمک به بهبود کیفیت نگارش علمی: با ارائه پیشنهادات برای بازنویسی و اصلاح متن، این ابزارها به پژوهشگران کمک می‌کنند تا مهارت‌های نگارش علمی خود را تقویت کنند.
⛔ احتمال تشخیص نادرست مشابهت: برخی از ابزارها ممکن است نقل‌قول‌های صحیح یا اصطلاحات عمومی را نیز به عنوان مشابهت گزارش کنند، که نیاز به بررسی دستی دارد.
⛔ محدودیت در دسترسی به پایگاه‌های علمی خاص: برخی از این نرم‌افزارها به پایگاه‌های علمی خاصی متصل هستند و ممکن است تمام منابع را پوشش ندهند.
⛔ وابستگی به کیفیت پایگاه‌های داده: اگر یک نرم‌افزار به منابع گسترده و به‌روز دسترسی نداشته باشد، ممکن است میزان مشابهت را به درستی ارزیابی نکند.
⛔ هزینه و اشتراک‌های پولی: برخی از ابزارهای پیشرفته مانند iThenticate و Turnitin نیاز به اشتراک پولی دارند که ممکن است برای همه پژوهشگران قابل دسترس نباشد.
پارافریز پایان‌نامه یکی از مراحل ضروری برای اخذ مجوز دفاع است. رعایت اصول بازنویسی، استفاده از نرم‌افزارهای بررسی مشابهت و کاهش درصد همانندجویی می‌تواند از بروز مشکلاتی همچون رد پایان‌نامه یا تأخیر در فرآیند دفاع جلوگیری کند. دانشجویان باید با درک اهمیت این فرآیند، از تکنیک‌های مناسب برای کاهش مشابهت استفاده کنند و پایان‌نامه‌ای با اصالت علمی ارائه دهند.
برای دریافت گزارش مشابهت‌یابی پایان‌نامه، دانشجویان می‌توانند از سامانه همانندجویی ایرانداک استفاده کنند. این سامانه با مقایسه متن پایان‌نامه با پایگاه‌های علمی موجود، میزان مشابهت را مشخص کرده و بخش‌هایی که نیاز به بازبینی دارند را مشخص می‌کند. بسیاری از دانشگاه‌ها شرط دفاع از پایان‌نامه را ارائه گزارش مشابهت‌یابی از ایرانداک می‌دانند، بنابراین کاهش درصد همانندجویی امری ضروری است.
یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش مشابهت به زیر 20 درصد، استفاده از خدمات پارافریز و بازنویسی علمی در مؤسسه اشراق است. این مؤسسه با بهره‌گیری از متخصصان حوزه نگارش علمی، متون را بازنویسی کرده و درصد مشابهت را به حد مجاز دانشگاه‌ها کاهش می‌دهد. همچنین، خدمات ویراستاری و اصلاح متون علمی در این موسسه می‌تواند به ارتقای کیفیت پایان‌نامه کمک کند. بنابراین، دانشجویان با استفاده از این راهکارها می‌توانند پایان‌نامه‌ای با اصالت علمی و مطابق با استانداردهای دانشگاهی ارائه دهند.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
کاهش درصد مشابهت از سرقت ادبی جلوگیری کرده و اصالت علمی پژوهش را تضمین می‌کند. همچنین، بسیاری از دانشگاه‌ها برای صدور مجوز دفاع، گزارش مشابهت‌یابی را بررسی می‌کنند و در صورت بالا بودن درصد مشابهت، دانشجو ملزم به اصلاح متن خواهد شد.
دانشجویان می‌توانند از سامانه همانندجویی ایرانداک استفاده کنند. پس از ثبت‌نام و بارگذاری پایان‌نامه، سامانه میزان مشابهت متن را با پایگاه‌های علمی موجود مقایسه کرده و گزارش تفصیلی ارائه می‌دهد.
این مقدار به دانشگاه و مقطع تحصیلی بستگی دارد، اما معمولاً برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد بین 15 تا 25 درصد و برای پایان‌نامه‌های دکتری کمتر از 20 درصد در نظر گرفته می‌شود.
بله، ابزارهای پردازش متن و هوش مصنوعی می‌توانند پیشنهادهای بازنویسی ارائه دهند، اما نیاز به بررسی و اصلاح توسط نویسنده دارند تا مفهوم علمی متن تغییر نکند و کیفیت نگارش حفظ شود.
برای کاهش مشابهت می‌توان از پارافریز علمی استفاده کرد که شامل بازنویسی جملات با حفظ مفهوم اصلی، استفاده از مترادف‌های مناسب، ترکیب و خلاصه‌سازی اطلاعات، و درج ارجاعات دقیق است.
اینستاگرام
تلگرام