چگونه می‌توانیم برای چاپ مقاله خودمان، مجله مرتبط پیدا کنیم؟

شاید اولین و مهم‌ترین معیاری که باید مدنظر داشته باشید، توجه به اسکوپ مجله می‌باشد. اسکوپ مجله، به معنای آن است که مجله موردنظر، در چه حیطه ای و با چه تخصص هایی مقالات خود را به چاپ می‌رساند. به‌عنوان مثال اگر مقاله شما در حیطه مهندسی باشد نباید آن را به مجلاتی مثل پاب مد ارسال کنید که در حیطه پزشکی فعالیت دارند. پس درنتیجه همخوانی و همسو بودن موضوع مقاله شما با اسکوپ مجله امری مهم است که باید رعایت کنید. دانستن این موضوع نیز چندان کار سختی نیست کافی است به سایت مجله مراجعه و اسکوپ آن را بررسی کنید.

دومین معیاری که باید به آن دقت کنید، بررسی این است که مجله انتخابی‌تان در لیست نامعتبر یا به اصطلاح بلک لیست قرارگرفته نباشد. نشریات و مجلاتی که چاپ مقاله علمی در این مجلات هیچ امتیاز و نمره برای نویسنده ندارد و موجب سوخت مقاله می‌شود را مجلات بلک لیست می‌نامند. دلایل اینکه یک مجله در لیست سیاه قرار می‌گیرد متعدد است ممکن است به خاطر انتشار زیاد مقاله‌هایی که دارای صلاحیت کافی نیستند و یا داوری‌های مناسب و به دور از انصاف و سلیقه‌ای باعث می‌شوند که وزارت علوم آن مجلات را وارد لیست سیاه خود کند. وزارت علوم و وزارت بهداشت دو منبع معتبر هستند که لیست ژورنال‌های بلک لیست را ارائه می‌دهند. شما می‌توانید با یک بررسی این موضوع را متوجه شوید.

ضریب تاثیر یا به عبارتی ایمپکت فاکتور (IMPACT FACTOR) نشان دهنده میانگین تعداد استناددهی مقالات چاپ شده در یک ژورنال توسط مراجع علمی دیگر است. درواقع این ضریب تاثیر بیانگر اعتبار و درجه مجله موردنظر در حوزه تخصص خود میباشد. از سال 1975 هر ساله برای ژورنال های ایندکس شده در فهرست JCR (Journal Citation Reports) ضریب تاثیر آنها محاسبه و اعلام میگردد و شما می توانید با جستجوی نام مجله انتخابی خود در این سایت ایمپکت فاکتور آن را بسنجید. به این نکته دقت داشته باشید ممکن است نام برخی از ژورنال ها با وجود ایندکس شدن در سایت موسسه تامسون رویترز، در گزارش JCR سالانه حضور نداشته باشند. علت این امر آن است که این ژورنال ها به تعبیری در لیست انتظار یا لیست احتمالی JCR قرار گرفته اند. حال اگر مقاله شما جز مجلات قوی است، از ژورنال‌هایی با Impact Factor بالا استفاده کنید، در غیر این صورت مجلات بدون ضریب تأثیر یا ضریب تأثیر کم را انتخاب نمایید.

نمایه مجله یا به عبارتی ایندکس آن، فرآیندی است که پایگاه‌های مختلف مثل ISI، SCOPOS و... از آن برای نمایش مقالات مختلف به مخاطبین استفاده می‌کنند. چاپ مقالات در این نوع مجله به ویژه برای دانشجویان و اساتید به‌عنوان رزومه علمی قوی محسوب می‌شود. اگر بخواهیم اهمیت نمایه کردن مقالات را برای خود فرد بیان کنیم باید به این موضوع اشاره کنیم که در حال حاضر یکی از مهم‌ترین برگ خریدهای سنجش میزان توانایی علمی دانشجویان و اساتید، داشتن مقالات ایندکس شده در دیتابیس های معتبری که در ابتدای مطلب به آن اشاره گردید، می‌باشید. برای فهمیدن ایندکس بودن مجله، می‌توانید به سایت مربوطه آن پایگاه مراجعه کنید و نام مجله موردنظر را سرچ کنید.

زمان داوری و به دنبال آن پروسه پذیرش و چاپ مقاله در هر مجله متفاوت می‌باشد. شما باید با توجه به فرصتی که دارید اقدام به انتخاب مجله کنید. ممکن است دانشجویی بخواهد برای کسب امتیاز در مصاحبه دکتری اقدام به چاپ مقاله کند و فرصت محدودی داشته باشد و مجله‌ای را برگزیند که پروسه داوری طولانی داشته باشد در این حالت حتی اگر مقاله او پذیرش هم بشود دیگر فایده‌ای ندارد و بایستی منتظر سال آینده باشد؛ بنابراین این کار باعث می‌شود تا برنامه ریزی بهتری داشته باشید و به دردسر نیافتید.

هزینه چاپ مقالاتی که در مجله‌ها اکسپت شده‌اند با یکدیگر متفاوت است. یکی از راه‌های تشخیص اینکه مجله رایگان است یا خیر توجه به OPEN ACCESS یا CLOSE ACCESS بودن مجلات است. در مجلات اوپن اکسس معمولاً مولف هزینه‌های چاپ و انتشار مقاله را می‌دهد تا خوانندگان بتوانند به صورت آزادانه به محتوای مقاله وی دسترسی پیدا کنند. به این معنی که مجله پولی که از خوانندگان مقاله دریافت می‌کند را از مولفین مقاله دریافت می‌کند. ولی در مجلات کلوز اکسس، مولفان مقالات با مجله قرارداد حفظ حق کپی رایت امضا می‌کنند که در آن قرارداد، مجله حق اشتراک‌گذاری و انتشار مقاله را از مولف می‌گیرد، به همین دلیل این مجلات برای مخاطبان و خوانندگان پولی است، اما نویسندگان هیچ هزینه‌ای برای چاپ مقالاتشان به این مجلات پرداخت نمی‌کنند. البته پذیرش و چاپ مقاله در این نوع مجلات بسیار سخت و تابع ضوابط خاصی است و فقط پس از طی کردن مراحل داوری دشواری امکان‌پذیر است. پس بنابراین شما با توجه به دو پارامتر کیفیت مقاله و بودجه خود اقدام به چاپ مقاله در یکی از این دو مجلات کنید.

هر مجله یکسری قوانین و محدودیت‌هایی دارد که قبل از سابمیت مقاله خود بایستی آن‌ها را چک کنید تا با مقاله شما مغایر نباشد. برای فهمیدن این موضوع نیز می‌توانید به سایت مجله مراجعه کنید و قسمت راهنمای نویسندگان که با عباراتی مثل "Information for Authors" یا "Authors guidance" مشخص می‌شوند را به دقت مطالعه کنید. محدودیت هایی مثل تعداد کلمات مقاله، عدم ارائه پرسش نامه یا ضمیمه در مقاله، تعداد نمودارها و اشکال مجاز در هر مقاله، نحوه ارجاع دهی و رفرنس و... وجود دارند که باید بررسی شوند. گاهی عدم رعایت همین موارد ساده و جزئی ممکن است منجر به ضایع شدن سال‌ها زحمت شما شود.

اعتبار علمی داوران و اعضای هیئت تحریریه و یا سردبیر، به مجله نیز اعتبار می‌بخشد. معمولاً اعضای هیئت تحریریه مجله‌های معتبر افرادی صاحب نام و در حوزه خود صاحب نظر هستند؛ بنابراین، توجه به موقعیت علمی اعضای هیات تحریریه و سردبیر هر مجله می‌تواند امکان قضاوتی کلی در خصوص محتوای آن را هم فراهم آورد. برای مثال آن دسته از مجلاتی که سردبیر و یا شورای سردبیر شناخته شده‌ای داشته باشند، مسلماً داوران قوی با تخصص زیاد را جهت داوری مقالات انتخاب می‌کنند و به دنبال آن نیز داوری مقالات با روند اصولی تر و علمی تر انجام می‌گیرد.